Kısa çalışma ödeneği 4447 İşsizlik Sigortası Kanunu ile düzenlenmiştir.
Düzenleme şöyle:
“Kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneği
Ek Madde 2
Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak önemli ölçüde azaltılması veya işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen geçici olarak durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere kısa çalışma yapılabilir.
Bu Kanuna göre sigortalı sayılan kişileri hizmet akdine tabi olarak çalıştıran işveren, kısa çalışma talebini, derhal gerekçeleri ile birlikte Türkiye İş Kurumuna, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikaya bir yazı ile bildirir. Talebin uygunluğunun belirlenmesine ilişkin usul ve esaslar, ilgili kurum ve kuruluşların da görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarı- lacak yönetmelikle belirlenir. Kısa çalışma halinde İşsizlik Sigortası Fonundan kısa çalışma ödeneği ödenir. İşçinin kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için, hizmet akdinin feshi hariç işsizlik sigortası hak etme koşullarını yerine getirmesi gerekir.
Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son oniki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalış- ma ödeneği miktarı, 4857 sayılı Kanunun 39 uncu maddesine göre 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini geçemez. Kısa çalışma ödeneğinden yararlananlara ait sigorta primlerinin aktarılması ve sağlık hizmetlerinin sunulmasına ilişkin işlemler 5510 sayılı Kanunda belirtilen esaslar çerçevesinde yürütülür. Kısa çalışma ödeneği olarak yapılan ödemeler başlangıçta belirlenen işsizlik ödeneği süresinden düşülür. Zorlayıcı sebeplerle kısa çalışma yapılması halinde, kısa çalışma ödeneği ödemeleri 4857 sayılı Kanunun 24 üncü maddesinin (III) numaralı bendinde ve aynı Kanunun 40 ıncı maddesinde öngörülen bir haftalık süreden sonra başlar. Bu maddede yer alan kısa çalışma ödeneğinin süresini altı aya kadar uzatmaya ve işsizlik ödeneğinden mahsup edilip edilmeyeceğini belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.
İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.”
İşçinin kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmesi için 3 yıl içinde 600 gün prim ödemiş olması, son 120 gün kesintisiz prim ödemiş olması gerekiyordu.
Koronavirüs tedbirleri kapsamında meclis tarafından kabul edilen ve İşsizlik Sigortası Kanunu’nda değişiklik yapan düzenleme ile kısa çalışma ödeneğine ilişkin koşullarda bazı değişiklikler yapıldı.
30 Haziran 2020’ye kadar geçerli olmak üzere, Covid-19 kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan kısa çalışma başvuruları için, işçinin kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için öngörülen hak etme koşulları, kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 60 gün çalışanlardan son üç yıl içinde 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödenmiş olması şeklinde uygulanacak.
Başvurular, başvuru tarihinden itibaren 60 gün içinde sonuçlandırılacak.
Bu düzenleme Covid-19 nedeniyle yaşanan işsizlik ve ücretsiz izin uygulamasını önlemede yetersiz bir düzenlemedir. 600 gün çalışma koşulunun 450 güne indirilmesi olumlu görünse de, aynı işyerinde farklı çalışma süresine sahip işçilerin bir bölümü kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayacaktır. 450 günden daha kısa çalışması olan işçiler bu değişiklikten yararlanmayacaktır.
Başvuruların 60 gün içinde sonuçlandırılacak olması da ciddi bir sorundur. 60 gün süresi oldukça uzundur. Başvuruların hızla sonuçlandırılması gerekir.
Düzenleme Haziran ayı sonuna kadar geçerli olacaktır. Haziran sonuna üç ay var. Kısa çalışma ödeneğinden işçinin yararlanması için işverenin bugün başvurması ve başvurusunun kabul edilmesi durumunda, işçi kısa ödeneği iki ay sonra alacaktır. Peki, o zamana kadar işçi yaşamını nasıl idame edecek? Bu sorun patronları ve devleti pek ilgilendirmiyor. Ne de olsa onların tuzu kuru!!
Covid-19 süresince bütün işçiler süre koşulu aranmaksızın kısa çalışma ödeneğinden faydalanmalıdır.
Hiçbir işçi işten çıkarılmamalıdır!
Yaşam için çalışması zorunlu olan sektörler dışında, diğer sektörlerde üretim durdurulmalı, işçilere ücretli izin verilmelidir!
26 Mart 2020
