Ekim’den öğrenmek!

Yeni Bir Çağın Habercisi

Bundan 104 yıl önce, 7 Kasım 1917’de Rusya’da Petersburg’ta, Aurora zırhlısının Kışlık Sarayı döven top atışları, yeni bir çağın başlangıcını haber veriyor­du. Bolşevik Parti önderliğinde mükemmel örgütlen­miş bir silahlı ayaklanma ile burjuvazinin savaşta ısrar eden hükümeti dev­riliyor, ikili iktidara son veriliyor, İşçi-Asker Sov­yetleri merkezi iktidara el koyuyordu.

1871’de Paris’te ömrü 72 gün süren ilk işçi ikti­darı deneyiminden son­ra, dünyanın altıda birini oluşturan bir ülkede işçi­ler ve yoksul köylülerin iktidarı, proletarya dik­tatörlüğü kuruluyordu. Emperyalizm çağında, sömürüden arındırılmış yeni bir dünyaya, sos­yalist bir dünyaya giden yolda ilk adım böylece atılmış oluyordu.

Sovyetler Hükümeti şahsında siyasi temsilciliğini bulan proletarya diktatörlüğü, ilk kararnamesinde, Rusya’nın savaştan çıktığını ilan ediyor; bütün ulus­lardan işçi ve emekçileri, cephelerde kardeşleşmeye, birleşmeye, silahları kendi burjuvalarının üzerine çe­virmeye çağırıyordu.

Milyonlarca işçinin emekçinin hayatına mal olan barbar emperyalist paylaşım savaşının, bu savaşı ya­ratan kapitalist/emperyalist sistemin gerçek bir tek alternatifi olduğu, Rusya’daki devrimin zaferi ile ilan ediliyordu. Emperyalist savaştan, bu barbarlıktan kurtulmanın biricik yolu vardı: Bolşevik Devrim.

Sovyet Hükümeti’nin Barış Kararnamesi ile birlikte yayınladığı ikinci kararnamede toprakların kullanım hakkı, onun üzerinde çalışanlara, eken biçenlere ve­riliyor, yoksul köylüler böylece ilk kez kendi ürettik­lerinin efendisi hâline geliyorlardı.

Sovyet Hükümeti arka arkaya aldığı kararlarla, ulusların kendi kaderlerini tayin hakkını kayıtsız koşulsuz tanıdığını ilan ediyor; kadın-erkek arasın­daki yasal eşitsizliği bir vuruşta ortadan kaldırıyor; bütün büyük üretim araçlarına, büyük fabrikalara ve kilisenin “mülk”lerine emekçiler adına el ko­yuyor, gerçekte top­lumun olanı, tüm emekçilerin devletinin mülkü hâline getiriyor­du.

Bütün Dünyada Burjuvazinin Korkulu Rüyası

Bütün dünyada işçi­lere, emekçilere, tüm ezilenlere umut olan Rusya’daki proleter devrim, bütün dünyada kapitalistlerin, sömü­rücülerin, gericilerin korkulu rüyası oluyor, onları bu devrimi bastırma konusunda birleştiriyor­du. Rusya’daki proleter iktidar, bir dizi emperyalist gücün dış müdahaleleri ile desteklenen içteki gerici­liğe karşı kanlı bir iç savaşa zorlanıyor; savaş bıkkını işçiler emekçiler, 3 yıl da kendi iktidarlarını koruya­bilmek için savaş yürütmek zorunda kalıyor ve mu­azzam bir özveri temelinde yürüttükleri bu iç savaşı da kazanmayı başarıyorlardı. Çünkü bu kez savaş kendi savaşlarıydı.

Bir Ülkede Sosyalizmin İnşası

Dünya savaşı ve iç savaşın yıkıntıları üzerinde yeni bir dünya inşa etmek: Şimdiye kadar örneği görülme­miş bir devasa görevle karşı karşıyaydı 1920 sonların­da genç Sovyet iktidarı. Rusyalı işçiler-emekçiler, as­lında kendi devrimlerini Proleter Dünya Devrimi’nin yol açıcısı, bir önsözü olarak kavrıyorlardı. Kapitalist dünyanın diğer ülkelerindeki başarılı proleter dev­rimlerden gelecek doğrudan yardımla ilerlenecekti. Umulan ve beklenen doğrudan yardım ne yazık ki gelmedi. Rusya dışındaki ülkelerde devrimci kal­kışmalar, işçi-emekçi iktidarları kurma denemele­ri başarılı olamadı. Rusya diğer kapitalist ülkelerle karşılaştırıldığında ekonomik açıdan oldukça geri, kültürel açıdan ülkenin geniş kırlık alanlarında feo­dalizmin çok güçlü olduğu bir ülkeydi. Yani, yeni bir dünya kurma mücadelesi olağanüstü elverişsiz şart­larda yürütülmek zorundaydı. Genç Sovyet iktidarı “bir ülkede sosyalizmin inşası” görevine bu şartlar­da sarıldı. Gerekli olduğunda, ilerleyebilmek için bir adım geri çekilip, yeni yol ve yöntemler denendi. Bü­tün milliyetlerin hak eşitliğine sahip olduğu, ulusla­rın ayrılma hakkına sahip olduğu “Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği” bu mücadele içinde kuruldu. İşçilerin ve emekçilerin sahip çıktıkları kendi devlet­lerinde sosyalizmin inşasında kısa süre içinde muaz­zam başarılar elde edildi.

Muazzam Başarılar Gözlerden Gizlenemez

1936’ya gelindiğinde Sovyetler Birliği, dünyadaki tek proleter devlet olarak, iş gününü 6 saate indirmeyi tartışacak duruma gelmişti. Fakat emperyalistler ha­rıl harıl bir İkinci Dünya Paylaşım Savaşı’na hazırla­nıyorlardı ve onların en gerici, en şoven, en saldırgan terörcü diktatörlükleri faşizmin esas hedefi Sovyetler Birliği’ni yıkmaktı. SB için ve esasta bütün dünyada proletarya için, devrimin bu ana üssünün korunması ”işçi sınıfının bu biricik anavatanının savunulması” bu durumda esas görev hâline geldi.

SB, İkinci Dünya Savaşı’nda faşizmin yenilmesi, Nazi İmparatorluğu’nun çökertilmesi, Nazi haydutla­rının inlerine kadar kovalanmasında başrolü oynadı.

Sonraki gelişmelerde ortaya çıkan ve sonuçta ülkeyi proletarya diktatörlüğünün ve sosyalizmin yıkılma­sına götüren revizyonist yozlaşma, Ekim Devrimi’nin önemini ve Ekim Devrimi sonrasındaki işçiler ve emekçiler açısından muazzam kazanımları ortadan kaldırmaz. Ekim Devrimi ve bu devrim ertesindeki inşa deneyimi bugün de sömürüsüz yeni bir dün­ya için mücadele edenler açısından, öğrenilecek en önemli okuldur.

En Önemli Ders

Ekim Devrimi’nden öğrenilecek çok şey vardır. Bu yıl Ekim Devrimi’nin yüzüncü yılında, bundan önce­ki sayılarımızda yayınlanan bir dizi makalede bunlar üzerinde durduk.

Burada, bugün Ekim Devrimi’nden öğrenilecek en önemli ders nedir sorusuna cevap aradığımızda, biz ondan öğrenilecek en önemli ders, Bolşevik Parti öğ­retisidir diyoruz.

Neden? Bu sorunun cevabı, aslında bir başka so­runun cevabında yatıyor: Birinci Dünya Savaşı erte­sinde Avrupa’nın birçok kapitalist ülkesinde objektif şartlar devrim için elverişli idi. 4 yıl süren, dünyanın o güne kadar yaşadığı en kanlı savaştan geri dönen “asker giysileri içine sokulmuş” işçiler ve emekçiler, savaştan galip çıkan ülkelerde bile, onları cephe­ye süren ve vatan/millet adına kırdıran egemenlere nefretle doluydu. Birçok ülkede “aşağıdakiler eskisi gibi yaşamak istemiyorlardı”. “Üsttekiler”, egemenler içinde ise savaşta üzeri örtülen çelişmeler had safha­ya varmış, birbirlerini yer duruma gelmişlerdi. Üst­tekiler de artık eskisi gibi yönetemez durumdaydılar. Yani yalnızca, bütün çelişmelerin en yoğun olarak ortaya çıktığı, o dönem “emperyalist zincirin en zayıf halkası” olan Rusya’da değil, Avrupa’nın bir dizi baş­ka ülkesinde de devrimci durum vardı. Almanya’da, Avusturya’da, İtalya’da, Macaristan’da yer yer dev­rimci ayaklanmalar oldu. Hatta kimi yerlerde çok kısa süren Sovyet iktidarları bile kuruldu. Fakat Rusya dışında hiçbir yerde devrimci ayaklanmalar ve Sovyet iktidarları kalıcı bir başarı elde edemedi. Neden? Nedir Rusya’daki devrimin başarısının sırrı? Farkı yaratan nedir? Fark, Rusya’da yeni tipte bir işçi partisinin, leninist Bolşevik Parti’nin varlığıdır.

Birinci Dünya Savaşı sırasında o dönemde II. Enter­nasyonal saflarında yer alan sosyal demokrat işçi par­tilerinin büyük çoğunluğu sosyal şoven pozisyonlara kaymış, kendi burjuvalarının kuyruğuna takılmıştı. Rusya dışındaki ülkelerde, sosyal şoven pozisyon­lara karşı mücadele elen “sol” sosyal demokratların büyük çoğunluğu ise, partilerin birliğini bozmama adına, merkezci bir yol tutturmuşlardı. Rusya’da, RSDİP’in İkinci Kongresi’nde 1902’de başlayan refor­mist ve devrimci, Menşevik ve Bolşevik kanatlara ay­rılma; daha Birinci Dünya Savaşı başlamadan kesin örgütsel ayrılığa varmış; Bolşevik fraksiyon, 1912’de RSDİP(B) adı altında ayrı parti olarak ortaya çıkmıştı. O dönemde II. Enternasyonal’in Lenin’den çok daha ünlü, anlı şanlı önderleri bu ayrılığı çok bölücü bu­lup ayıplamışlar, mahkûm etmişlerdi. Sadece II. En­ternasyonal içinde değil, Rusya Sosyal Demokrasi’si içinde de Bolşevikler, kendilerini oportünizmin her türüne karşı mücadele temelinde ayrı parti olarak ör­gütlediklerinde küçük bir azınlık konumundaydılar. Ama onlar bir şeyi kavramışlardı: Reformist ve opor­tünistlerle birlik içinde devrimin zafere götürülmesi mümkün olamazdı. Devrimin zaferi için, işçi sınıfı ve emekçilere devrimde yol gösterebilecek, onlara ön­derlik edebilecek bir parti gerekliydi. Böyle bir parti içinde ise oportünistlere yer olamazdı.

1914’de dünya savaşı patladığında sarsıntı geçirme­yen, emperyalist savaşa karşı parti olarak doğru tavır takınan, II. Enternasyonal’in 1912’deki kongresinde aldığı doğru kararı hayata geçiren tek parti RSDİP(B) idi.

Diğer bütün partiler, parti olarak değişik gerek­çelerle 1912 kararından uzaklaştılar. Bolşevik Parti, bu durumda II. Enternasyonal çökmüştür, yeni dev­rimci, enternasyonalist bir enternasyonal gereklidir dedi ve böyle bir Enternasyonal’in yaratılması için mücadele yürüttü. Diğer sosyal demokrat işçi parti­ler içinde partilerin açık sosyal şoven pozisyonlarına karşı tavır takınan ve fakat bir türlü ayrılıp ayrı parti olarak örgütlenme adımını atmayan enternasyona­list kesimleri, onların kendilerini oportünistlerden, sosyal şovenlerden ve zentristlerden örgütsel olarak ayırmaları için ikna etmeye çalıştı. Fakat ne yazık ki bu çabaları yeterli sonuç vermedi. Savaşın sonların­da bir dizi ülkede devrimci durum ortaya çıktığın­da Rusya’da Bolşevik Parti dışında devrime önderlik edebilecek, yeni tipte tek parti yoktu!

Bugün de bir devrimci durum çıktığında, bıçak ke­miğe dayanıp, kitleler sokağa çıktığında eksikliğini duyduğumuz şey, bu ayaklanmalara doğru yol göste­recek yeni tipte, leninist Bolşevik partilerin varlığıdır. İşte Arap baharı; İşte Yunanistan’da birbirini izleyen genel grev eylemleri; işte ülkelerimizde Kürt ulusu­nun mücadelesi, Gezi vb.

O hâlde Ekim’den öncelikle yeni tipte, Bolşevik Parti konusunda öğrenmek ve onu inşa çalışmasını bütün çalışmaların merkezine koymak, devrim ko­nusunda ciddi olanların, ML, komünist olma konu­sunda iddialı olanların yapması gereken şeydir.

Yeni Tipte, Leninist Bolşevik Parti’nin Temel Özellikleri Nelerdir?

* O, oportünizmden arınmış, uzlaşmacılara ve tes­limiyetçilere karşı uzlaşmaz, burjuvaziye ve onun devlet iktidarına karşı tutumunda devrimci bir par­tidir.

* O, işçi sınıfının bilimsel teorisi Marksizm- Leninizm’i kendi teorik temeli hâline getiren, bu teo­riyi eyleminin kılavuzu yapan, pratikte uygulayan bir partidir. Marksist-leninist teoriyi savunma, onun laf­zına değil, devrimci özüne sahip çıkmayı gerektirir. Marksist-leninist teoride ustalaşmaksızın marksist-leninist partiler inşa edilemez ve devrim için objektif şartlardan devrimin zaferi için yararlanılamaz. Tabii ki bugün emperyalist sistemde bir dizi yeni görüngü­ler var. Tabii ki marksist–leninist bilime dayanarak bu yeni görüngüleri incelemek ve açıklamak, bu an­lamda Marksizm Leninizm’i geliştirmek zorunludur. Fakat bu yeni görüngüler emperyalist sistemin özün­de bir değişiklik anlamına gelmez. Bunlar aynı sis­temin çerçevesi içinde nicel gelişmelerdir. Bu yüzden bugün geliştirme, marksist-leninist bilimin, Lenin’in kendi döneminde yaptığı gibi, yeni bir seviyeye yük­seltilmesi biçiminde olmayacaktır.

* Bolşevik Parti işçi sınıfı saflarında faaliyet göste­ren küçük burjuva partilere karşı ideolojik mücade­le ile onları yenilgiye uğratmış, onların işçi sınıfı ve emekçiler içindeki etkileri kırmış olan bir partidir. Bu olmasaydı Ekim Devrimi’nin zafer kazanması mümkün olmazdı.

Bolşeviklerin ideolojik mücadelesi yalnızca işçi sı­nıfı içinde faaliyet gösteren kendi dışlarındaki par­tilere karşı mücadele değildi. Lenin ve Bolşevikler, Bolşevik Parti içindeki oportünist hatalara ve opor­tünistlere karşı da sürekli olarak eleştiri-öz eleştirici ideolojik mücadele yürüttüler. SBKP(B) Tarihi/Kısa Ders’te bu konuda şu söyleniyor:

“Eğer Ekonomistler ve Menşevikleri alt etmeseydik, partiyi inşa edemez ve işçi sınıfını proleter devrime götüremezdik. Eğer Troçkistleri ve Buharincileri alt etmeseydik, sosyalizmin kuruluşu için gerekli şartları yerine getiremezdik.

Her türden ve renkten milliyetçi sapmaların tem­silcilerini alt etmeseydik, halkı enternasyonalizm ruhuyla eğitemez, SSCB halkları arasındaki büyük dostluk bayrağını koruyamaz ve SSCB’yi kuramazdık. Bazı kimseler, Bolşeviklerin parti içindeki oportünist unsurlara karşı çok zaman harcadıklarını, bunların önemini abarttıklarını düşünebilir. Ama bu tama­men yanlıştır. Saflarımızdaki oportünizm, sağlıklı bir organizmadaki ülser gibidir ve asla hoşgörüyle karşı­lanmamalıdır. Parti işçi sınıfının öncü müfrezesi, ileri kalesi ve genelkurmayıdır. İşçi sınıfının yönetici kur­mayında şüphecilere, oportünistlere, teslimiyetçilere ve hainlere yer yoktur.” (Stalin, “SBKP (B) Tarihi Kısa Ders”, Stalin Eserler, Cilt 15, s. 408, İnter Yayınları, 1990, İstanbul)

Devrimci hareket içinde Ekim Devrimi’nin bu der­si yeterince kavranmamıştır.

* Yeni tipte Leninist Bolşevik Parti’nin temel özel­liklerinden biri alçak gönüllülük ve özeleştiri yetene­ğidir.

SBKP(B) Tarihi Kısa Ders’te şu tespitler yapılmıştır:

“Bir parti, eleştiri ve özeleştiriden korkmazsa, çalış­masındaki hata ve kusurları örtbas etmezse, parti ça­lışmasındaki hatalarından ders çıkararak kadrolarını eğitirse ve hatalarını zamanında düzeltmeyi bilirse, yenilmez bir parti haline gelir.

Bir parti, hatalarını gizlerse, sancılı meseleleri örtbas ederse, her şey yolundaymış gibi davranarak eksikleri­nin üstünü örterse, eleştiri ve özeleştiriye tahammül göstermezse, kendini beğenmişliğe ve gurura kapılırsa ve ilk başarılarıyla yetinirse, mahvolur.” (Age., s. 409.)

İşçi sınıfı devrimcileri Ekim’den öğrenmelidir. Bu muazzam devrimin önderinden, leninist partiden, Bolşeviklerin Parti’sinden öğrenmek en başta gelen işlerden biri olmalıdır. Bugün devrim adına yola çı­kanlar, kendilerine komünist diyenler bu partiyi ken­dilerine örnek almalıdır ve böyle bir partiyi sürekli olarak işçi sınıfının ve emekçilerin burjuvaziye karşı sınıf mücadelesi ile bağ içinde inşa etmek işine sarıl­malıdır. Ancak bu inşa çalışmasında da bu partinin inşası sırasında devrim öncesinde iki aşamanın ya­şanmış olduğu da hiç unutulmamalıdır.

Bolşevik Parti’nin inşasının birinci aşamasında esas görev proletaryanın en iyi, en aktif, proletarya­nın davasına en bağlı güçlerinin kazanılması, prole­taryanın partisinin şekillendirilmesi, ayakları üzeri­ne dikilmesidir.

Lenin bu görevi “proletaryanın öncüsünün ko­münizm için kazanılması“ olarak formüle etmek­tedir. Bugün bildiğimiz kadarıyla dünyadaki hiçbir marksist-leninist parti, ciddi bir şekilde, kendisinin proletaryanın öncüsünü komünizm için kazanmış olduğunu iddia edemez. İddia etmesi halinde ise bu gerçeğin ifadesi olmaz. Fakat birçok halde bu gerçek algılanmamakta, mevcut durumları hakkında güzel­lemeler yapılmaktadır. Böyle yanlış bir tavırla ilerle­nilemez.

Toparlarsak; bugün Ekim’den öğrenmek, önce­likle Rusya’da Bolşevik Parti’nin inşası deneyim­lerinden öğrenmek demektir ve RUSYA’DA EKİM DEVRİMİ’NE ÖNDERLİK EDEN BOLŞEVİK PARTİ’DEN ÖĞRENMEK, YENMEYİ ÖĞREN­MEKTİR!

(Yeni Dünya İçin Çağrı sayı 189, Kasım, Aralık 2017)

Bu yazı uzun seneler dünya emperyalizminin şark­ta kanlı bekçiliğini yapan Çarlık Rusya’sının ne suret­le öldüğüne dairdir.

Bin dokuz yüz on yedi

İkinci teşrin yedi…

Yumuşak ve derin

sesiyle Lenin:

“Dün erkendi, yarın geç

zaman tamam bugün,” dedi…

Yağlı çarklılarla yağlı işçiler:

“Bugün!” dedi.

Ölümü açlıktan öldüren siper:

“Bugün!” dedi…

Ağır

çelik

kara

toplarıyla AVRORA:

“BUGÜN!” dedi,

“BUGÜN!” dedi.

…

Artık

ne kışlık sarayda

sarhoş eteklerin ipekli sesi,

ne paskalya çanlarında deli duası çarın,

ne Sibirya yollarında zincir iniltisi…

Artık

votka kadehlerinde ıslanmıyacak

sarı sarkık bıyıkları pameşçiklerin.

Kara toprağın üstünde bir avuç kan gibi

yanmıyacak,

bakır sakalları

açlıktan ölen mujiklerin.

Artık kararmıyacaktır karlı sokaklar

kara bir rüzgâr gibi geçen

Çarın kazaklarından.

Sarkmıyacaktır işçi kadınların

kanlı saçları:

kara kalpaklı kazakların mızraklarından.

Yandı kanatları iki başlı kara kartalın,

düştü yere,

öldü.

Buzlu Baltık denizinin kıyısında

bir pencere örtüldü.

Açıldı bir pencere…

Bin dokuz yüz on yedi

İkinci teşrin yedi…

Nâzım Hikmet